जलिरहेको हाइफा

इजरायलमा भएका अनेकौँ युद्धहरुको साक्षी बस्यौँ हामी तर यसपाली नोभेम्बर महिना इजरायलको तेस्रो ठूलो शहर हाइफाको जंगलमा लागेको आगो मानव वस्तिसम्म फैलदा झण्डै ८० हजार मानिस विस्थापित भए । यसै पृष्‍ठभूमीमा लेखिएको भावना हो यो ।

आँखा अगाडि छ
जलिरहेको हाइफा
जलिरहेको इजरायल

हामी किन यसरी
प्रेम गरिरहेछौ ?
माटोको, खरानीको
र यी अनित्य भौतिक सँरचनाहरूको
र यो पन्चतत्वले बनेको नश्वर देहको ?


तिमीले सधैं भन्थ्यौ
अवश्यम्भावी छ अन्त्य
तर डढेर राख भएपनि
समस्त अवयवहरु
कहिल्यै नजलोस मान्छेको मन

नाचिरहेछन आगोका ज्वालाहरु यतिखेर
निर्ममता पुर्वक इजरायलका छातीहरुमा
जलिरहेछन घर, बनजंगल, बाटोघाटो र उद्यान
केटाकेटी खेल्ने चउर
पढ्ने विद्यालय र मानव सभ्यता .. !

जसरी धोकेबाज प्रेमी
तिरस्कारको आगो सल्काएर जान्छ,
र डढाउछ मनको दरबार
अनि प्रेमका सुन्दर महलहरु
त्यसरी नै
मानवता विरोधी
सभ्यताका दुश्मनहरु,
मान्छे बाँचेको
गाउँ, वस्ती र शहरमा
षडयन्त्रपुर्वक आगो लगाइरहेछन ।

सुन्यौ तिमीले ?
यी साइरनका आवाजहरु,
यी अग्नी नियन्त्रक जहाज र दमकलका स्वरहरु ??
किन लाग्छ मलाई सबैसबै
निरोको एकतमासे बाँसुरीको धूनजस्तो ?

बाइ बाइ साइप्रस

यो रंगीन शहर आइया नापामा कतिखेर निदायौं, कतिखेर रात बित्यो पत्तै भएन । मध्यरात नै किन नहोस भनेको जुनसुकै समयमा हामीलाई आवश्यक स्थानहरूमा पुर्याइदिएर करण भैयाले ठुलो गुन लगाए । नत्र यो शहरमा घुम्न कति असहज हुँदो हो । हामीसँग आज दुई जना बहिनीहरू हुनुहुन्थ्यो । बिहान खानपिन गरेर बहिनीहरूलाई पर्खियौं, करणले उनीहरुलाई लिएर आए । उनीहरू आएपछि यो विरानो ठाउँमा पाएको यति न्यानो आत्मीयता र सत्कारका लागि हार्दिक धन्यवाद दिदै राजु र रोशन भाइसँग बिदावारी भयौं । आज हामी आइया नापा छोडेर प्रोटारसको डाँडा घुम्न जाने भयौं ।

हामी प्रोटारसको अग्लो भ्यु प्वाइन्टमा पुग्यौं । केप ग्रेको राष्ट्रिय निकुञ्ज अन्तर्गत पर्ने यो क्षेत्रमा वस्ती थिएन तर वरिपरिका डांडाकाँडा समुद्र र आकासको सुन्दर दृश्यहरू हेर्ने स्थान बनाइएको थियो । कुरा गर्दै जाँदा थाहा भयो आज हाम्रो साथी हुनु भएका दुईजना बहिनीहरु जानु रुम्बा र नानु गोम्जा त मेरो गृहजिल्ला धादिङ्गकै पो हुनुहुदोरहेछ । हामीलाई असाध्य खुसी लाग्यो । उहांहरूसँग पहिले पनि सामाजिक संजालमा कुरा भएको थियो । यो भेटले अझ धेरै नजिक भएको आभास दिलायो । आइया नपाबाट करीब आधा घन्टाको दुरीमा अवस्थित थियो यो ठाउँ जहाँबाट हामीले समुद्रको मनमोहक दृश्य र प्राकृतिक सौन्दर्य नियाल्यौं ।

अलिकति उचाईमा रहेको यो स्थानमा कतै चट्टानी ढिस्को थिए त कतै विशेष प्रकारका रुखहरु र बोट बनस्पतिहरु थिए । डाँडामाथि पुगेपछि यहाँ बाट धेरै परसम्म निकै सुन्दर दृश्यावोकन गर्न सकिन्थ्यो । प्रचण्ड गर्मीमा पनि त्यहाँ चलिरहने सिर्सिरे बतास र अत्यन्त रमाइला स्वभावका बहिनीहरूको आत्मीयताले हामीलाई यो ठाउँ कहिले छोडेर जान नपरे हुन्थ्यो जस्तै रमाइलो भइरह्यो । हो, हामी थियौं पृथ्वीको यो विल्कुल बेग्लै भूगोल, बेग्लै परिवेश र नितान्त नौलो ठाउँमा तर कतैपनि त्यस्तो नौलो र एक्लो महसुस गर्नु परेन ।

त्यहाँ पाइने धुपी सल्लाजस्तै रुख देख्दा मैले मेरो देशका डाँडाकाँडा र पहाडहरु सम्झिएँ, नांगी र हरिया चौरहरू सम्झिएँ ।

प्रोटारसको आकाशको क्षितिजसम्म फैलिएको समुद्रको सुन्दरता तुलना गर्ने अरु कुनै ठाउँ थिएन । प्रकृतिको यो मादकता, यो सौन्दर्यता अतुलनीय थियो, शव्दमा अवर्णनीय थियो ।

छोटो जिन्दगीको पनि अति छोटो भेट । आखिर हामीले साइप्रसको घुमघामलाई यतिकैमा बिट मार्नु थियो । हाम्रो बिदाइको लागि बहिनीहरू एअरपोर्टसम्म आउनु भयो, करण भैयाप्रति पनि उस्तै आभारी रह्यौं । छुट्टी नहुँदा नहुँदै पनि यी सबै बन्दोबस्त मिलाएर हरेक पल सम्पर्कमा हुनुभएकी प्यारी दिदी जसु पुनप्रति उस्तै कृतज्ञ थियौं । बहिनीहरूको यो मिठो साथ् र आत्मीयतालाई सम्झनामा सधैं सधैं राखेर हामीले बिदाइका हात हल्लायौं ।

यो धर्ती, आकाश, यहाँको प्रकृति र समस्त अवयवहरू सुन्दर छन तर यो संसार अँझ धेरै सुन्दर भएको असल मनहरूले गर्दा हो, असल मानिसहरूको प्रेम र आत्मियताले गर्दा हो ।

लहरहरू किनार फर्किएजस्तै हामी फर्कियौं फेरि आफ्नै कर्मक्षेत्र – इजरायल । इजरायलको राष्ट्रिय ध्वजाबाहक विमानमा चढ्दा साँझको सात बजिसकेको छ, अब अन्तिम पटक यो भूमिसँग हामीले बिदा माग्यौं । बत्तीहरूको प्रकाशले रंगीन हुदै गरेको साइप्रसतिर हेरेर भनें – ‘आन्दियो साइप्रस’ ।

यतिखेर लार्नाका विमानस्थलमा साँझ पर्न लागेको छ र सूर्यले पनि पश्चिमतिर फर्किएर त्यसरी नै हामीसँग बिदा मागिरहेको छ ।

मलाई किन यस्तो लागिरहेछ फर्किएर गएपनि यी समुद्र र आकाशका गाढा नीला रंगहरूमा म अलिकति कतै छुटेको हुनेछु । बगर चुम्दै भागिरहने यी चंचल छालहरूमा या प्रतिक्षाका यी किनारहरूमा सम्झना बनेर म कतै अल्झिएको हुनेछु ।

कृष्णपक्षको यो ब्लगबाट साभार गरिएको पुरा लेख पढ्न यहाँ जानुहोस् 

धोति न टोपी

के हुन्छ ?
जुन देशको सरकारसँग
सरकारजस्तो संयन्त्र र स्वरुप
नभएपछि,
राजनीतिक पार्टीसँग
दलीय आचरण, नैतिकता
र प्रतिबद्दता गुमेपछि के हुन्छ ?

के हुन्छ ?
वौद्धिक जमातहरु
आआफ्ना जात, धर्म, वर्ग र क्षेत्रका
वकील बनेपछि ?
गाली गलौजमा उत्रिएपछि,
के हुन्छ ?
संचार मिडियाहरु पक्षधर बनेपछि
मालिकको प्रवक्ता बनेपछि ।

के हुन्छ
राजनीतिज्ञहरु
मानवीय भावना र संवेदनासँग खेलेर
धमिलो पानीमा माछा मार्ने
मछुवारी भएपछि ।

दिनदिनै लेखिन्छन मृत्युहरु यहाँ
पहाडले मधेशलाई धोती भनेपछि
मधेशले पहाडलाई टोपी भनेपछि

न धोति रहन्छ
न टोपी रहन्छ
'धोति न टोपी' नभए
देश के हुन्छ ?

आइया नापाको तरंग

अर्को मनोहर शहरमा आइपुगेका छौँ। लारनाकाको पुरानो बन्दरगाह हो यो, लारनाका मरिना । सडकको नाम एन्थियन स्ट्रीट, दायाँ छेउमा लारनाका महानगरपालिकाको ग्यालरी भवन छ, बायाँतर्फ अगाडि छाएको छ नीलो समुद्रको उस्तै विशाल फैलावट पर पर क्षितिजसम्म ।

करणले हामीलाई लिन आउनुपूर्व ठिक यहाँनेर बस्नु भनेर कम्तीमा पाँचपटक फोन गरे, हामीले उनलाई म्याकडोनाल्डमा पर्खियौँ । पिज्जा हट, केएफसी, म्याकडोनल्ड जस्ता बहुराष्ट्रिय फास्टफुडका आउटलेटहरू लगायत सैयौँको संख्यामा रेस्टुराँ र बारहरू, होटल र क्लबहरू पर्यटकको सेवा गर्न तयार भएर लहरै उभिएझैँ प्रतित हुन्थ्यो । हिन्दी गीतको तालमा लार्नाका घुम्दै हामी पारालिम्नीतिर लाग्यौँ ।

साइप्रस र इजरायलमा धेरै कुराहरूमा समानता थिए । समय, प्रकृति,मौसम र वातावरण अनि अधिकांश नेपालीले गर्ने कामको प्रकृति । हुन त हामी नेपाली संसारको जुनसुकै कुनामा पुगेका किन नहोऔँ ? हाम्रा आँसु, हाँसो र सुखदुखहरू उस्तै उस्तै हुन । बिदाको बेला भेटघाट र घुमघाम गर्ने, चाडपर्व मनाउने, नेपाली खानेकुरा बनाएर खाने शैली लगभग हरेक प्रवासमा उस्तै हो ।

पारालिम्नी जसु दिदीकोमा पुग्दा दिन क्रमश: ढल्कँदै थियो । उहाँसँगको छोटो भेटघाट र भलाकुसारी निकै अविष्मरणीय भयो । इजरायल र साइप्रसमा हामीले गरेका संघर्ष र अनुभवहरू साटासाट भए, आत्मियताका मिठा भावनाहरू शेयर गर्यौँ र समयले साथ दिए फेरि फेरि भेट्ने वाचासहित हामी बिदा भयौँ ।

साइप्रसको दक्षिणपूर्वी भागमा अवस्थित यो ठाउँ विशेषगरी १९७४मा भएको टुर्किस्तानको हमलापश्चात यसको आकार, अवस्था र आवादीमा बृद्दि भएको हो । उत्तरबाट विस्थापित भएका शरणार्थीहरू लगायत पर्यटकीय नगर आइया नापा र प्रोटारसमा व्यवसाय, रोजगार गर्ने मानिसहरूले गर्दा यो क्षेत्रको आवादी बढ्दै गएको मान्न सकिन्छ । पारालिम्निबाट आइया नापा जाने एउटा सडकको नाम अप्रिल फस्ट थियो । कसले कुन कारणबाट यो नाम रहन गयो थाहा छैन तर मलाई यसको याद पछिसम्म आइरह्यो ।

अप्रिल फस्ट नाम गरेको सडकको बीचमा पेट्रोल पम्पनिर चौबाटोमा पुगेपछि एकैछिनमा बहिनीहरू शर्मिला र कविता आउनु भयो । चितवनका यी बहिनीहरूसँग फेसबुकमा मात्र परीचय भएको थियो । उहाँहरूको छुट्टिरहेछ, धेरै खुसी लाग्यो । त्यसपछि हामी आइया नापाको फनपार्क पुग्यौँ । रमाइला मनोरन्जनात्मक खेलकुदहरू, आकाशे रोटेपिंगहरू चलिरहेका थिए । आइया नापामा साँझ पर्दा नपर्दै झिलिमिलि शुरु भइसकेको थियो । शनिवारीय रात्री क्लब र पार्टीहरूको तयारी भव्यतासँग भइरहेको थियो । आगन्तुकहरूको घुइचो थियो यो शहरमा ।

अहिले पर्यटकीय सिजन शुरु भएको छ, यहाँ आएपछि थाहा भयो साइप्रसको आइया नापा तन्नेरी पुस्ताको खास गन्तव्य रहेछ ।

घुम्दै अब हामी समुद्रको छेउमै पुग्यौँ । साँझको समुद्री चिसो बतास चलिरहेको थियो । समुद्रको बीचमै पुगेर यसका चञ्चल लहरहरूको स्पर्श गर्नेगरी काठको पुल भनौं या बाटो बनाइएको रहेछ, हामी त्यही बाटो हुँदै लहरसम्म पुग्यौँ ।

भूपरिवेष्ठित राष्ट्रका हामीलाई यी अनुभूतिहरू असाध्य प्रिय र स्वर्णीम भए । दिनभरिको भ्रमणले शरीर क्लान्त थियो यद्यपि आइया नापाको झिलिमिलि प्रकाश र उत्सव मनाउन तम्तयार शहरमा पुगेपछि हामीमा मिठो स्फूर्ति छाइसकेको थियो ।

पोर्ट गरिएका जहाजहरू हेर्दै हामी आइया नापा बन्दरगाहको किनारै किनार गयौँ । एकै छिनमा अर्का दुई नेपाली बहिनीहरू रुबी र शान्ति पनि आउनुभयो । श्रीसूर्य ओझेल परिसकेका थिए, साँझको आचलले घरतिमा घुम्टो ओढाइसकेको थियो ।

समुद्रको छालहरूको संगीत र क्लबमा बज्ने जोशिला धूनहरूको फ्युजनले आइया नापा गुञ्जायमान थियो । हामी त्यसबेलासम्म छ जना भैसकेका थियौं । अब पालैपालो एकअर्काको परिचय गर्ने क्रम फेरि शुरु भयो । हामीले परिचय दियौं – म कृष्ण थापा, घर धादिङ्ग । म गोरी शेर्पा, घर दोलखा । चितवनका बहिनीहरू शर्मिला र कवितासँग त हामीले परालिम्नीमै परिचय गरिसकेका थियौं र यहाँसम्म हामीसँगै आएका थियौं र समुद्र्लाई पृष्ठभूमि पारेर केही सेल्फी र तस्विरहरू पनि लिइसकेका थियौं ।

त्यसपछि परिचयको हात अघि बढाउदै अर्की बहिनीले भनिन – ‘मेरो नाम रुबी थापा, म पनि पारालिम्नीकै हो’ उनले अघिदेखि लजाएर बसिरहेकी अर्की सानी बहिनी तर्फ इशारा गर्दै भनिन – यसको नाम चाहि रोशनी तर हामी ‘डल्ली डन’ भन्छौं । अलि कम बोल्छिन तर बोल्न थालेपछि धेरै रमाइलो कुरा गर्छिन । साचै नै केही समय घुलमिल भएपछि रोशनीले अरुभन्दा धेरै रमाइला पिसहरू सुनाएर सबैलाई हसाइन ।

आइया नापाको बाटोघाटो, चोक र समुद्रका किनार .. सबै सबै अनुपम सौन्दर्यले भरिएका थिए मानौं मान्छेको कल्पनाको स्वर्ग भनेको यस्तै यस्तै मनोहर ठाउँ हुन्छ । घुम्दा घुम्दै हामी कालो रंगको जहाज छेउ आइपुग्यौं । हलिवुड फिक्सन शृंखला ‘पाइरेट्स अफ क्यारेबियन’ को यो जहाज देख्दा एकपटक त लाग्यो मानौं म काल्पनिक संसारमा विचरन गरिरहेछु । तर यो कथाभित्र नभएर हाम्रोसामु प्रत्यक्ष थियो । हलिवुडको काल्पनिक ब्ल्याक पर्ल क्यारेबियन सागरमा तैरन्थ्यो भने साइप्रसको ‘ब्ल्याक पर्ल’ आइया नापा वरिपरि भूमध्यसागरमा ।

कति क्लब र पार्टीहरू संचालित थिए आइया नापामा तिनको कुनै हिसाब थिएन । साइप्रसको यात्रा आरम्भ गर्नुपूर्व जब म इजरायलमा थिएँ, त्यसबेला आइया नापा जाने कल्पना गर्ने बितिकै मैले ‘आइ लभ आइया नापा’ लेखिएको ढुंगे अक्षरको मूर्ति र यसमा खिचिएका अनेक तस्विरहरू इन्टरनेटमा देखेको थिएँ र यतिखेर हामी ठिक त्यही स्थानमा आइपुगेका थियौं ।

त्यसपछि हामी बेस्ट बाइ सुपरमार्केट र के एफ सी हुदै आइ लभ यु लेखिएको मूर्ति भएको उद्यानमा पुग्यौं । आइया नापाको मुख्य बजार भएकोले यहाँ मानिसहरूको भीड थियो । तस्वीर लिनेहरू पालैपालो लाइनमा बसेको देख्न सकिन्थ्यो । मूर्तिको पछाडि सुन्दर पानीको फोहोरा र त्यहाँ विभिन्न देशका कलाकारले कुँदेको मूर्तिहरू राखिएको विशाल स्कल्पचर गार्डेन देख सकिन्थ्यो ।

ओल्ड हार्बरबाट त्यहाँसम्म आइपुग्न फस्ट अक्टुबर र आर्कीपेस्कोपो माकारियो स्ट्रीटको बाटो हुदै हिडेको सम्झिएँ । अयानापा स्क्वायरतिर जादै गर्दा एक सानो चौरमा हामीले डेरा जमायों । हामी बसेको ठाउँ ठिक पछाडि एक पुरानो यतिहासिक ‘आइया नापा क्याथेड्रल’ थियो । स्ट्रीट लाइटको मधुरो प्रकाश छरिएको यो चौरमा बसेर खाँदै गर्दा मैले ती कलेजका दिनहरू ताजा भए । मानौं हामी क्लास बंक गरेर खान घुम्न र रमाउन निस्किएका साथीहरू हौँ ।

यस अपूर्व भेटघाटमा हामीले जसु दिदीलाई धेरै मिस गर्यौं । यहाँ अरु पनि नेपालीहरू कार्यरत रहेको कुरा थाहा भयो । जसु दिदीले मलाई राजु भाइको नम्बर दिनु भएको थियो । राजु तामाङ्ग, घर नुवाकोट, हामी त नजिकैका छिमेकी जिल्लाका बासिन्दा पो रहेछौं । उहाँहरूको ड्युटी सकिएपछि अर्को एकजना नेपाली साथी सहित हामीसँग आउनु भयो । रात बढ्दै गएपछि आइया नापा स्क्वायर सिंगो क्लबमा रुपान्तरित भएजस्तो पुरै डिस्कोमय हुदोरहेछ । चारैतिर गुञ्जिरहेको संगीतले एक अर्काको आवाजहरू सुनिन छाडेको थियो ।

राजु भाइको अपार्टमा पुग्दा मध्यरात भैसकेको थियो । त्यसपछि फेरि अर्का भाइसँग भेट भयो । रोशन मानन्धर घर काठमाण्डौँ । यी हसिला भाइ बहिनीहरूसँग रमाइला गफ गर्दै मध्यरात भैसकेको पत्तै भएन । साइप्रस भ्रमण मध्यकै विशेष र रमाइलो भयो त्यो साँझ । हामी सबैले आ आफ्ना अनुभवहरू सुनायौं । कसैले जोक्स भनेर पेट मिची मिची हँसाए, कसैले गीत सुनाए … । भूमध्यसागर र शहर उस्तै चम्किरहेका थिए, मिठो उमंग र उल्लास थियो धर्तीमा, शान्त भन्नु केवल आकाश मात्र थियो ।

आइया नापाको ओल्ड हार्बर, जहाजहरु अनि समुन्द्र र यसका छालहरुलाई हामीले त्यही किनारमै छोडेर त आयौं, तर एउटा मिठो छाल, एउटा मिठो तरंग मानौं किनार छोडेर मनमा आएर बसेको छ । शायद त्यही तरंग हो यो संस्मरण, जो छालजस्तै बेला बेला छल्किरहन्छ ।

कृष्णपक्षको यो ब्लगबाट साभार गरिएको पुरा लेख पढ्न यहाँ जानुहोस् 

हनी पफ

यहाँ प्रत्येक पलहरू मूल्यवान थिए । सुन्दर नगरी लिमासोलको शहर, गल्ली र चोकहरू, सामुद्रिक तटहरू यहाँ आउने पर्यटकजस्तै चन्चल र चलायमान थिए ।

आक्रोटिरी तटको नजिक लारनाका र पाफोस शहरको बीचमा अवस्थित तथा ट्रोडोस पहाडको काखमा रहेको लिमासोल व्यापारिक र पर्यटकीय नगर हो । साइप्रसको यस प्रमुख बन्दरगाह भएर ग्रीस इजरायल र लेवनानका लागि जहाजहरू छुटिरहेका थिए … । टोलटोल र शहरदेखि शहरसम्म सिटी बसहरू चलिरहेका थिए । आएको दिन साँझ, हिजो सिंगो दिन र आज गरेर हामीले पनि एकै पल खेर नफाली मरिना र लिमासोल वरपरका मुख्य मुख्य स्थानहरू पुरै घुमिसकेका थियौँ ।

..समय जसरी बगिरहेका थिए बतासहरू ।

क्षितिज भेटुँलाझैँ रफ्तारमा हुइँकिदै कुद्ने मोटरबोटहरू, समुद्रलाई स्वीमिङ पुल बनाएर पौडने युवायुवतीहरू तथा किनारमा पल्टिएर यसको अनुपम सौन्दर्य नियाल्ने कामुक देहभएका यौवनाहरूको लश्कर बोकेर सागर आफै कामुकताको उच्चतम गतिमा तरंगित भइरहेको थियो।

सबैले भन्थे, साइप्रस आइसकेपछि रोमाञ्चक शहर आया नपा नगई कहाँ हुन्छ ? हामीलाई अब आया नपा जानु थियो । विहानै निकोसिया गएर फर्केपछि साँझ आया नपा जाने कि भन्ने पनि सोच्यौँ तर निकोसिया धेरै नै गर्मी भएको र अलिक हतार हुने भएकोले यो विचार त्यागिदियौँ ।

बुकिंग डट कममा केही होटल र अपार्टमेन्टहरू हेरेँ तर भनेजस्तो भेटिएन । प्राय पहिले नै बुक भइसकेका हुँदा रहेछन, हामीलाई ठूलो र फराकिलो किचनसहितको अपार्टमेन्ट लिनु थियो, भेटिएका कुनै चित्त बुझेन । मैले जसु दिदीलाई भनेँ, उहाँले सबै व्यवस्था मिलाइदिनु भयो र भन्नुभयो – ट्याक्सी नचढ्नु, लारनाकासम्म सिटी बसमा आउनु र लारनाका आएपछि मलाई कल गर्नु म करणलाई लिन पठाउँला । आवास र सवारीको बन्दोवस्त भएपछि हामी ढुक्क भयौँ ।

आजको साँझ हामी आया नापा पुग्नेछौँ तर त्यसबेलासम्म हामीले आजपनि लिमासोल नै घुम्ने भयौँ । हामीलाई सधैँ साथ दिएर एक्लो महसुस हुन कहिल्यै नदिने साथी परमेश्वरजीलाई फोन गरेर अबको यात्राका बारेमा भन्यौँ । उहाँ छुट्टी मिलाएर एकछिन आउनुभयो । लिमासोलमा उहाँले हामीलाई आत्मीय साथ र सत्कार गर्नुभएको थियो, फेरि फेरि आउने अनुरोध र वाचाहरू साटासाट भए ।

हामीसँग एक घन्टाको लागि मोटरबोट किनेर समुद्रमा हुँइकिनु,प्रस्तरप्रतिमा बगैचाको ‘डाइनोसर्स एग’ मा बसेर फोटो खिच्नु, किनारै किनार निकै तल गइ पल्टिनु, बालुवाका ताता बगरहरूमा हिड्नु र समुद्रका छालहरूसँग जिस्किनु … हावामा पंख फैलाएर उड्नु र सेल्फी लिनु .. यी सबै कामहरू हामीले लारनाका प्रस्थान गर्नुपूर्व गर्नु थियो ।

फेसबुकमा परिचित एकजना बहिनी भावनाले कल गर्नुभयो, मलाई थाहा थिएन उहाँ साइप्रसमा हुनुहुँदोरहेछ । रेविका र ध्रुवलाई पनि मेसेज गरेँ, भेट्न नपाएको दुखेसो मनमै रह्यो । आज लारनाका र त्यसपछि आया नपा जाने कार्यक्रम रहेको बताएँ ।

मलाई थाहा थियो कुनै समय साइप्रसमा अंग्रेज शासन थियो तर साइप्रसको बफर जोनमा वेलायती सैनिक सेवामा हुनुभएका नेपालीहरू अहिले पनि यहाँ कार्यरत रहेछन ।

गैर आवासीय नेपाली संघ, राष्ट्रिय समन्वय परिषद साइप्रसका अध्यक्ष सुवासजीलाई पनि मेसेज गरेँ । निकोसिया आउन नपाउने भयौँ, अलि लामो छुटीमा कुनैबेला विस्तारमा घुम्नेगरी आउँला भन्ने कामना गरियो ।

सिटी बसको प्रतिक्षा गर्नुपूर्व हामी लिमासोलमै रहेको आया नपा नाम गरेको गिर्जाघर अवलोकन गर्यौँ जुन प्रतिक्षालयको ठिक पछाडि थियो । अन्तिम पटक हामी ज्ञानु दिदीकोमा गयैाँ । भान्जी र हामीलाई सधैँ मिठो मुस्कानसहित खाना पस्कने रोमानी सेविकासँग जहाँ पुगेपनि कहिल्यै नबिर्सने वाचा मनमै राखेर बिदाइका हात हल्लायौँ ।

जिन्दगी एक यात्रा हो, अर्को शहरको यात्रा शुरु गर्नु पहिले हामीले प्रतिक्षालयमा हामीजस्तै फिरन्ते तथा स्थानीयहरू भेट्यौँ । इन्टर सिटी बस शान्त र सफा थियो । साँझ पर्नु अघि नै लारनाका पुग्नेगरी जिन्दगीको अर्को रमाइलो यात्रा शुरु गर्यौँ ।

लारनाका बस स्टेशन पनि समुद्रको किनार नजिकै थियो । छेउमै लारनाका नगरपालिका ग्यालरी भवन, मध्ययुगीन दरबार तथा सेन्ट लोजारसका चर्जहरू पैदल पुगिने दुरीमा थिए । सामुद्रिक व्यापार र पर्यटकीय आगमनले भव्य चम्किएको लारनाकामा पनि होटल, रिसोर्ट र रेस्टुरेन्टहरूकै प्रधानता थियो । अगाडि समुद्रको विशाल फैलावट थियो र दृष्यमा सजीव थिए दूर दुरसम्म देखिएका पानी जहाजहरू … ।

साइप्रसमा एक विशेष परिकार लोकप्रिय छ – हनी पफ । स्टेसनको छेवैमा रहेको मिठाई पसलेले हामीलाई हनीपफ खाउँ भन्यो । यो मिठो परिकारमात्र नभई ईशा पूर्व करीब ८०० वर्षपहिले खेलिने प्राचीन कालको ओलम्पिक खेलसँग पनि यसको इतिहास जोडिएको रहेछ ।
हरेक चार वर्षमा हुने ओलम्पिक यसपाली ब्राजीलको रियो दि जेनेरियोमा धुमघामका साथ खेलिदैछ, म ‘हनीपफ’को बारेमा जान्न कौतुहल भएँ । राम्रो अंग्रेजी बोल्ने यो पसलेले भन्यो – यो ग्रिक सभ्यतासँग सम्बन्धित छ । प्राचीन ओलम्पियामा विजयी खेलाडीहरूलाई जैतुनको मसिना हाँगाबाट बनाइएको ताज पहिराइन्थ्यो र सगुनस्वरुप महमा डुबाइएको मिठो परिकार ‘हनी पफ’ खुवाइन्थ्यो ।

हेर्दा नेवारी परिकार गोलमरी जस्तै जस्तै देखिने साइप्रसको लोकप्रिय परिकार हनीपफ खाँदै अब केही बेरमै रोमान्टिक शहर आया नापा पुगिने उत्सुकताले हामी रमायौँ । हामीलाई लिन आया नपाबाट करण भैया आइरहेका थिए ।

पन्जाबी गानाको तालमा लारनाकाको कुनाकुना घुमाउदै करणले हामीलाई आया नपा लिएर गए । जसु दिदीको छुट्टी थिएन, दिदीलाई भेट्न हामी उहाँकै गाउँ पारालिम्नी पुग्यौँ । दिदी उस्तै हुनुहुन्थ्यो, इजरायलमा छँदा उहाँले लेख्नुभएका कविताहरू झल्झली याद आए । प्राचीन ओलम्पिक खेलमा खुवाइने इतिहास बोकेको परिकार ‘हनीपफ’ खाएर फेरि एकपटक मुख मिठो बनायौँ । दिदीसंगको आत्मीयता हनीपफ जस्तै मिठो भयो ।

साइप्रस यात्रामा भएको यो हाम्रो भेट सधैं सधैंको लागि अविष्मरणीय र जीवनभरिको लागि यादगार बन्यो । हाम्रा मनका पानाहरूमा यी पलहरू यस्तरी कोरिए कि जुन कहिले मेटिने छैनन्, सधैं सधैं रहनेछन स्मृतिका डोबहरू बनेर … ।

कृष्णपक्षको यो ब्लगबाट साभार गरिएको पुरा लेख पढ्न यहाँ जानुहोस् 

संसारकै पुरानो वाइनको कथा

समर सिजन … टुरिष्टहरूको सिजन हो, हिउँदमा त यहाँ लगभग पुरै सुनसान हुन्छ । अहिले सडक पार्क, समुद्रको किनार र शहरका हरेक गल्ली र चोक पर्यटकीय चहलपहलले भरिभराउ छ । बिहानै समाचार पढें – साइप्रसमा अगिल्लो एक महिनामात्र साढे चार लाख पर्यटकहरू भित्रिसकेका रहेछन ।

नीलो सागरको काखमा सगर र सागरको संगम हेरेर किनारै किनार हात समाएर साँझको सिर्सिरे बताससँगै बतासिएर हामी यसरी सँगसँगै हिड्यौं मानौं हामी वर्षौंदेखिका प्रेमी प्रेमिका हौँ ।

सबै मानिसहरूसँग आ आफ्नै जिन्दगीका कथाहरू छन । हजारौं हजार सपनाका लिस्टहरू छन, फेरहिस्तहरू छन, हामीले साइप्रसमा केही इन्डियन, केही नेपाली विद्यार्थी र होटलका कामदारहरू भेट्यौं, केहीसँग पार्कमासँगै फोटो पनि खिच्यौं । त्यसमध्ये एकजना नेपाली भाइ भर्खर एक महिना अगिमात्र कुकिङ भिषामा साइप्रस आएका रहेछन । उनीहरूका आगमनका प्रसंगहरू रोचक थिए, सुन्यौं, जसरी हाम्रा पनि थिए, सुनायौं ।

जिन्दगी जिउँदै जाँदा, यात्राहरू हिड्दै जाँदा अवश्य हामीले बिताएका यी पलहरू भोलि स्मृतिका पानामा कोरिएका सुन्दर छापहरू हुनेछन ।

यो अन्जान शहर, अन्जान ठाउँ .. एकै पलका लागि हामीले दुखहरू बिर्सियौं र हरायौँ आफैलाई । यात्राको यो पक्ष अझ मिठो र स्मरणीय यसकारण रह्यो कि इजरायलदेखि मसँगै घुम्न आएकी साथी मेरा हरेक योजनाहरू अत्यन्त उत्साहपूर्वक कुनै अप्ठेरो र अल्छी नमानी, कुनै विशेष र पृथक आग्रहबिना रमाइरहेकी थिइन । यो गर्मीको थकान र पसिनाको वास्तै नगरी हाँसी हाँसी संजोगले सँगसँगै जुरेको यो ट्राभल प्लान फलो गरिरहेकी थिइन् ।

वाइन टेस्ट गर्दै : साइप्रस म्युजियम

नीलो सागरको काखमा सगर र सागरको संगम हेरेर किनारै किनार हात समाएर साँझको सिर्सिरे बताससँगै बतासिएर हामी यसरी सँगसँगै हिड्यौं मानौं हामी वर्षौंदेखिका प्रेमी प्रेमिका हौँ ।

यस्तो यात्रा त कुनै पनि प्रेमी मनको रहर हुन्छ, सपना हुन्छ तर हाम्रो एक मिठो संयोगमात्र थियो । त्यसैले त साँझ बगेर आउने बताससँगै हामीले हाम्रा मनहरू बतासिन दिएनौं । आआफ्ना पृष्ठभूमि र धरातलमा टेकेर हाम्रा पदचापहरू बढाइरहेका थियौं ।

हामी आफ्नो जन्मथलो र कर्मथलो दुवैभन्दा निकै पर घुम्न निस्किएका थियौं र एकएक पलको मूल्य निकै महँगो थियो हाम्रा लागि । यी सबै कथाव्यथाहरू आरामले सुन्ने र पार्कमा दिनभर फोटो खिच्दै बस्ने फुर्सद त कहाँ थियो र हामीलाई ?

छोटो समय भ्रमणमै यति व्यस्त भयौं कि हामीले क्यामेरा समेत बोक्न छोडी दियौं । पहिलोदिन अलिकति बोक्यौं त्यसपछि झन्झटिलो र टाइम कन्ज्युमिंग लाग्यो । अलिअलि फोटो लिने काम मोबाइलले नै गरिहाल्थ्यो । मिलाई मिलाई व्यवसायिक क्यामेराले फोटो लिनेगरी हामीसँग समय पनि थिएन र धैर्यता पनि ।

हात लामै भएपनि सेल्फी स्टिकबाट सेल्फी लिनुको मजा अर्कै हुन्छ । भाइबरमा हाम्रो युरोप टुर भन्ने समुह छ, त्यहाँ स्वीजरल्याण्ड पुगेका साथीहरूका तस्वीर र भिडियो अपडेट भएका छन । हेरेपछि फेरि सम्झिएँ – ला, सेल्फी स्टिक लिन त भुसुक्कै बिर्सिएछ ।

जमाना सेल्फीको छ । बरु, समुद्रलाई पृष्ठभूमिमा पारेर मलाई आकाशमा उडेजसरी कुनै अग्लो ठाउँमा पुगेर सेल्फी लिन मन लागेको छ । सँगैकी साथी भन्दै थिइन् – अनेक गरेर सेल्फी लिंदा धेरै दुर्घटनाहरू भएका छन । यहाँबाट सेल्फी लिंदा कस्तो देखिएला भन्दै सडक वारपार गर्ने अग्लो पुलमाथि उक्लदै गर्दा चितवनमा हात्तीसँग फोटो खिच्न खोज्दा दुर्घटनामा परेका युवकको नमिठो समाचार सम्झिएँ तर भर्खरै साइप्रसको बजारमा १२ युरो खर्चेर किनेको नयाँ सेल्फी स्टिक हातमा परेपछि मैले यो घटना तुरुन्तै बिर्सिएँ पनि ।

पुरानो बन्दरगाह या लिमासोल गढदेखि १५ मिनेटको दुरीमा कोलोसी गढ आइपुग्छ । यो गढले पनि मध्ययुगीन कालखण्डको उल्लेखनीय इतिहास बोकेको छ । मरीनाको पश्चिमतिर अवस्थित यो गढ पर्यटकीय र इतिहासका शोधकर्ता / विद्यार्थीहरूका लागि पनि महत्वपूर्ण स्थलको रुपमा रहेको छ । कोलोसी गढ पनि विभिन्न समयमा धार्मिक विद्यार्थी र पादरीहरू बीच वैमनस्य भई पटक पटक ध्वस्त र पुनर्निर्माण भएको इतिहास रहेछ ।

लिमासोल शहर देखि नौ माइल पश्चिम साइप्रसको यो ऐतिहासिक स्थल आइपुग्दा मनमा यो प्रश्न आइरह्यो कि हाम्रो देशमा पनि यस्ता ऐतिहासिक धरोहर, पर्यटकीय मनोरम स्थल र अग्ला अग्ला हिमाल र सुन्दर पर्यटकीय स्थलहरू कति छन् कति । तर किन हामीले उल्लेख्य पर्यटकहरू भित्र्याउन नसकेका हौंला ?

जब प्रीतिभोजमा उपस्थित पाहुनाहरू मदिरापान्ले मुग्ध भए, राजा रिचार्ड प्रथमले साइप्रसको कोलोसीबाट आयातित वाइनतर्फ इशारा गर्दै भने – ‘ वाइन अफ किंग्स एण्ड किङ्ग अफ वाइन्स’ (वाइनहरूको राजा र राजाहरूको वाइन ) …।

साइप्रसको रातो अंगुरबाट उत्पादन भएको ‘कमाण्डरिया’ ब्राण्डको वाइन संसारकै सबैभन्दा पुरानो वाइन हो । हामी यतिबेला यही वाइनको उत्पादन शुरु भएको ऐतिहासिक स्थानमा आइपुगेका थियौं, बाह्रौं शताब्दीमा ‘कमाण्डरिया’ नामले उत्पादित यो पुरानो वाइन आज पनि निरन्तर सोही नामबाट उत्पादन र बिक्री हुदै आइरहेको छ । वाइन मात्र हैन चिनी तथा अरु खाद्यान्नका मिलहरूका लागि पनि कोलोसी प्रख्यात रहेछ ।

प्रत्येक दरबार र पौराणिक महलहरू राजभवनहरूमा कथा र किम्वदन्तीहरू जोडिएका हुन्छन । ती वास्तवमै सुन्दर र रोचक हुन्छन, रमणिय हुन्छन । कोलोसीको प्रांगणमा आइपुग्दा गर्मीले सेक्न थालेको छ, तर हामीलाई अँझ असिनपसिन हुदै घुम्न रहर पुगेकै छैन । प्रत्येक भत्किएका खण्डहरहरूसँग जोडिएका रोचक इतिहासहरू खोतल्न पुगेकै छैन ।

कोलोसी गढ पनि साइप्रस र विश्व साहित्यका अनेकौं ग्रन्थहरूमा उल्लेखित भएको रहेछ । ‘ला मिलिसिया दि डायस’, ‘स्नो वेस्टेड’. वा बेलायति उपन्यासहरू रेस अफ स्कर्पियन्स, दि हाउस अफ निकोलो, इन सर्च अफ एक्सपेरियन्स, अथवा स्टेवार्ट वीन्सको ‘लायनहार्ट’ जस्ता पुस्तक ग्रन्थहरूमा कोलोसीको सेरोफेरो कोरिएको छ ।

तेह्रौं शताव्दीतिर यहाँ प्रशस्त मात्रामा चिनी उत्पादन र निर्यात गरिन्थ्यो । लिमासोलबाट सिधै ग्रीस र जेरुसेलम तथा युरोपसम्म व्यापार फैलिएको थियो । कोलोसी वरपरका क्षेत्र र एपिस्कोपीमा विशाल उखुखेती र चिनीमिलहरू स्थापित भए । सेन्ट जोनको पालामा उत्पादन थालिएको रातो अंगुरको कमाण्डरियाले संसारकै प्राचीन ब्रान्डेड वाइनको रुपमा गिनिज बुकमा नाम लेखाएको छ ।

कुरियन नदीबाट आउने पानीमा बाँध बनाई ठाउँ ठाउँमा ठुला ठुला पानीघट्ट र मेलहरू बनाइए जहाँ उखु पेलेर खुदो बनाइन्थ्यो र खुदोबाट प्रशोधन गरी चिनी उत्पादन गरिन्थ्यो ।साथै विभिन्न किसिमका मदिरा र फलफूलका जुसहरूको उत्पादन र निर्यातमा पनि यो क्षेत्रले विशेष ख्याति कमाएको थियो ।

आज चिनी मिल या पानी घट्ट त कतै थिएनन केवल तिनका अवशेष मात्र बाँकी थिए । तर सदियौं पुराना ती अवशेषहरू भोलिका पुस्ताले हेर्न पाउन भनेर साइप्रसवासीहरूले संग्रहालयको रुपमा अत्यन्त जतन गरेर राखेका थिए । चिनी र वाइनको गुलियो मिठास यतिखेर ओठमा हैन आँखामा छाएको छ र मलाई भन्न मन लागेको छ – ‘यु आर सो स्वीट साइप्रस’ ।